عنقای مهر و وفا

نوشتار حاضر بخش دومِ دومین دفتر مثنوی از مجموعه شعری «کلیات دیوان نکو»، از سروده های حضرت آیت الله العظمی نکونام مدظله العالی است که شامل مثنوى بلند «بـود و نُمود» در فضايل حضرت اميرمؤمنان عليه‏السلام و دربردارنده ی چهل مثنوی با عناوین و موضوعات زیر است:

بود و نمود، بى‏نهايت «دم»، محو جام، پير ظاهر نما، خوان رنگين، اميد به حق، جهان در جهان، دل دنيايى، خلاصى، مرد خدا، هوس، پيچ و خم مرگ، ابد؛ لب ايمان، مظلوم بى‏پناه، آخرين منزل، رفيق شفيق، سرازيرى گور، شرح ماجرا، لطف حق،

گوش دل، عالم ديگر، ظلمت خانه، گور بى‏نام و ننگ، راز اهل قبور، اصحاب يمين و شمال، هواى وصال، عزم سفر، راه حق،

كجايند؟، اعتقادات من، حشر و حضور، لا فتى إلاّ على عليه‏السلام، جمع و فرق، فخر آدم و خاتم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله، فاش مى‏گوييم.

از ويژگى‏هاى مولاى وفا؛ حضرت اميرمؤمنان عليه‏السلام آن است كه به «ناسوت» آلوده نشد، و مثنوى بلند «بود و نمود» از اين امتياز مولا على عليه‏السلام سخن مى‏گويد و توصيه دارد بايد از دنيا گذشت و با مولا على عليه‏السلام نشست:

برون آمد از كعبه، از كعبه رفت

نشد او به دنيا پى تاج و تخت

يكى چون على «عليه‏السلام» پاك كى شد نهاد!

كه حق بود و او شد به ما حق نژاد

دل دنيايى

ز دنيا بپرهيز، اى باخِرد!

كه نفس تو خود شرّ به بار آورد

بود شرِّ نفس تو چون گرگ مست

بدرّد تو را عاقبت، هرچه هست

تو بگذر ز نفس و ز دنياى زشت

كه كج مى‏گذارى به ديوار، خشت

هوس را رها كن، نگردى خراب

كه از تو برد عقل و راه صواب

دهى دل به شرّ و بَرد از تو خير

كند دل گرفتار نجواىِ غير

بگير و ببند اين پليد از ميان

بِبُرّ و بدوز اين همه نقص از آن

به امروز و فردا، به صبح و به شام

به پيرى، جوانى، به ننگ و به نام

به خوب و بد و هم به تاراج و تاج

به دولت، به مكنت، به ارث و خراج

كند دل گرفتار هرچه نُمود

به اميد بود و ز بهر نبود

دل آلوده سازد به تو اين هوس

كشاند تو را ناگهان در قفس

هوس مى‏كند ز آدمى دل خراب

زند هم از آن نقش عالم به آب

دل آدمى از هوس در تلاش

به كوى و به برزن پى صد قماش

به آب و به آتش، به دريا زند

به خورشيد و ماه و به صحرا زند

بسازد به هر رنگ و نقش و نگار

كه تا افكند قامت هر شكار

خدای را سپاس